kolendra siewna

Coriandrum sativum L. jest rośliną jednoroczną z rodziny selerowatych. Pochodzi z Azji Mniejszej i Północnej Afryki. Naturalnie występuje również w Europie Południowej. 

Kolendra jest jedną z najstarszych roślin przyprawowych i leczniczych. Była używana przez starożytnych Greków i Rzymian. Nawet w starożytnym Egipcie stosowano ją do sporządzania napoju odurzającego na bazie wina oraz maści i napojów leczniczych. Również w Polsce kolendra znana jest co najmniej od czasów piastowskich. W średniowieczu i czasach późniejszych była również ceniona rośliną leczniczą.

Surowcem zielarskim są przede wszystkim owoce kolendry oraz otrzymywany z nich olejek eteryczny. Świeże ziele wykorzystuje się przede wszystkim w kuchni.

W owocach kolendry najistotniejszy jest linalol (olejek eteryczny) wykazujący działanie uspokajające i rozluźniające. Inne olejki eteryczne kolendry to geraniol, borneol, kamfora - o właściwościach antyseptycznych. W owocach kolendry występują również kwasy obniżające poziom cholesterolu: kwas linolowy, kwas oleinowy i kwas palmitynowy; mikroelementy takie jak: żelazo, miedź, potas, wapń, mangan, cynk i magnez, flawonoidy, kumarynowce, fitosterole, kwasy polifenolowe, pektyna, witamina C.

 

W azjatyckiej medycynie ludowej, kolendra używana była do leczenia problemów żołądkowych, mdłości, gorączki, a także odry, przeziębień oraz przepuklin. W zachodniej medycynie ludowej stosuje się ją głównie w leczeniu problemów trawiennych i żołądkowych. 

Owoce kolendry stosuje się w naparach i nalewkach przy dolegliwościach przewodu pokarmowego - nieżytach żołądka i jelit, złym trawieniu, biegunkach, wzdęciach oraz jako środek przeciwskurczowy. Wpływa to miedzy innymi na regulacje wzrostu flory bakteryjnej i wzmaga perystaltykę jelit.

Wyciagi wodne, alkoholowe oraz olejek kolendrowy zwiększają wydzielanie śliny, żółci, soku żołądkowego i jelitowego. Hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów patogennych. Rozszerzają drogi oddechowe i ułatwiają oczyszczanie błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz układu oddechowego. Mają właściwości laktogenne, wiatropędne, napotne, moczopędne, żółciopędne, rozkurczowe i pobudzające krążenie krwi.

Kolendra łagodzi również zdenerwowanie, zmęczenie i napięcia nerwowe.

Olejek kolendrowy ma właściwości odkażające i rozgrzewające. Zewnętrznie stosuje się go do nacierania przy gośćcu i bólach stawów oraz nerwo- i mięśniobólach. Nalewkę kolendrową można wcierać w skórę głowy przy łupieżu i wypadaniu włosów oraz stosować do przemywania cery łojotokowej i trądzikowej.

Kolendra jest bardzo ważnym elementem kuchni azjatyckiej i indyjskiej, a także meksykańskiej i południowoamerykańskiej, często pojawia się również w potrawach południowoeuropejskich.

Świeże ziele można stosować do sałatek, potraw z ryb i zup, jest podstawowym składnikiem salsy, sosu pomidorowego. Nadaje się również do potraw z baraniny lub wieprzowiny, drobiu oraz gotowanej fasoli, czy smażonego ryżu. 

Nasiona kolendry są "curry powder" i "garam masala". Mielone lub w całości, mogą być również dodawane do pieczywa, kiszonek, zup, sosów, a nawet deserów owocowych. Na bazie kolendry sporządza się również likiery. Ekstrakt i olejek kolendrowy są używane do aromatyzowania ginu, whisky i tytoniu.

Niektóre osoby mogą być uczulone na liście kolendry siewnej. Ziele kolendry zawiera czynnik przeciwwitaminowy (anty B₁) i spożywane w bardzo dużych ilościach może powodować niedobór witaminy B1.

W kosmetyce wykorzystuje się przede wszystkim olejek kolendrowy. Służy on głownie do aromatyzowania kosmetyków. Wykazuje również działanie zmiękczające na zrogowaciały naskórek oraz miejscowo przeciwbakteryjne i przeciwgrzybowe. Może powodować miejscowe zaczerwienienia skóry.

Ziele kolendry jest bardzo ważnym składnikiem wielu napojów rytualnych. Wykorzystywane jest w magii miłosnej. Chroni domostwa. Odkrywa ukryte znaczenia rzeczy.

 

 
 Świeże ziele kolendry jest dostępne na podkarpackim polu przez cały sezon.