jarmuż

Brassica oleracea L. var. sabellica L. jest odmianą kapusty warzywnej. Jarmuż był jedną z pierwszych uprawianych przez człowieka rodzajów kapusty. Już w starożytności był znany jako roślina jadalna i ozdobna. Do niedawna zapomniany lub znany tylko jako roślina pastewna jarmuż jest dziś znowu "modny".

Już w IV wieku p. n. e. w Grecji znany był jarmuż o kędzierzawych i gładkich liściach, który były uznawane za ozdobne oraz chętnie spożywane. W średniowieczu jarmuż był jednym z najpopularniejszych spożywanych warzyw kapustowatych. W Polsce jeszcze 30 - 40 lat temu jarmuż uprawiany był jako roślina pastewna, a jego spożywanie zdarzało się tylko najbiedniejszym. Tradycyjnie spożywany jest w Holandii, Portugalii, Brazylii i południowo - wschodniej Afryce. Jako suplement diety jarmuż (sok) używany jest w Japonii.

Jarmuż jest warzywem o bardzo wysokiej wartości odżywczej. 

Zwiera dużo witaminy K, witaminy A i E oraz witaminy C (120 mg/100 g produktu - dwukrotnie więcej niż cytryna). Zawiera również karotenoidy: βkaroten, luteinę, zeaksantynę. Jest bardzo dobrym źródłem wapnia (zawiera go więcej niż mleko), fosforu, potasu, cynku i żelaza. Jarmuż zawiera sulforafan - związek wykazujący działanie przeciwnowotworowe, sporo antyoksydantów i kwas foliowy. W liściach jarmużu znajduje się średnio 3,8 g błonnika na 100 g produktu.

Warto również wspomnieć o niskiej kaloryczności jarmużu - 29 kcal. na 100g.

Jarmuż wykazuje działanie przeciwzapalne i antynowotworowe, pomaga również uregulować poziom cukru we krwi i obniża poziom cholesterolu.

Jarmuż zawiera goitrogeny, które powodują zaburzenia w przyswajaniu jodu. Spozywany w bardzo dużych ilościach może mieć powodować niedobory tego pierwiastka. Jak wiele innych warzyw kapustnych (i nie tylko) zawiera szczawiany, które przyczyniają się do powstawania kamieni nerkowych.

Warto pamiętać, że jarmuż jak wszystkie warzywa zielone bardzo łatwo kumuluje azotany. Wykazuje również szczególną zdolność wiązania toksycznych substancji zawartych w pestycydach. Niezwykle ważne jest więc pochodzenie spożywanych przez nas liści!

  
Jarmuż można spożywać na surowo, w sałatkach, sokach i koktajlach. Można przyrządzać go na parze lub dusić z czosnkiem jak szpinak. Nadaje się do zup i sosów. Bardzo smaczne są również "chipsy jarmużowe", przygotowywane w piekarniku z oliwa z oliwek i ziarnami. Szczególnych walorów smakowych liście jarmużu nabierają po pierwszych przymrozkach.
 

Jarmuż występuje w wielu odmianach; może mieć liście gładkie albo mniej lub bardziej pogufrowane, aż do kędzierzawych, żółtawe, jasnozielone, zielone, ciemnozielone, fioletowe. Popularna ostatnio "kapusta ozdobna" jest modyfikacją (kultywarem) jarmużu. Poszczególne odmiany różnią się również średnią wysokością roślin od niskich (20 - 30 cm) do nawet blisko 1 m.

W tym roku po raz pierwszy uprawiamy jarmuż na podkarpackim polu. Rośnie wyjątkowo dobrze. i jest bardzo odporny na choroby  szkodniki kapustowatych. Szczególnie służy mu gnojówka pokrzywowa.

Zapraszamy do spróbowania jarmużu z podkarpackiego pola!